Café Tortoni to znana kawiarenka w Buenos Aires słynąca z kelnerów o niesamowitej pamięci.
Istnieje nieprzerwanie od XIX wieku, a odwiedziło ją wiele osobistości (był tam m.in. Albert Einstein). Jednym z czynników, dla których miejsce stało się sławne, są jego kelnerzy.
Kelner w Café Tortoni potrafi zebrać zamówienia od 10 osób i bezbłędnie podać napoje do stolika, odpowiedni napój dla właściwej osoby. Nic takiego? Być może, tylko, że oni nigdy nie notują. Zapamiętują. I nie mówią „sorry memory”.
Nie przypadkiem ta informacja pojawia się w tym poradniku właśnie w rozdziale o metodzie miejsc. Bowiem pamięć kelnerów w Tortoni opiera się na długoletnim stosowaniu tej techniki. Sprawa stała się sławna dzięki badaniu naukowemu, które przeprowadzili trzej panowie – Bekinschtein, Cardozo i Manes (2008). To ci badacze na cześć kawiarni nazwali metodę „efektem Tortoni”.
Badano dziewięciu kelnerów. Przy stoliku czekało na nich zawsze ośmiu przypadkowych klientów i dwaj badacze incognito. Kelnerzy nie wiedzieli, czy są w danym momencie badani. Wyniki mieli świetne – sto procent prawidłowo obsłużonych zamówień, ale… naukowcy narobili zamieszania, utrudniając im pracę.
Po złożeniu zamówienia i odejściu kelnera do baru po napoje, klienci zamieniali się miejscami. Badacze pamięci chcieli w ten sposób sprawdzić, czy i co pamiętają obsługujący ich ludzie. Otóż po tej zamianie tylko jeden z badanych kelnerów się nie pomylił. Stosował bowiem nie technikę lokacji, ale kojarzył napój z wyglądem gościa i jego ubiorem. Dlatego zmiana miejsc nie przeszkodziła mu w wywiązaniu się z zadania. Przyznał potem naukowcom, że jest przyzwyczajony, kiedy goście są w ruchu – często pracuje bowiem usługując na coctail parties. Metoda miejsc w takiej sytuacji się nie sprawdzi.
Pozostali kelnerzy kojarzyli zamówienie z miejscem i po zamianie podali gościom niewłaściwe drinki. Kojarzyli bowiem zamówione napoje z miejscami przy stole, a nie z osobami.
Tomasz Siechniewicz
Artykuł opisujący eksperyment w Cafe Tortoni (Uwaga – po kliknięciu w link ściągamy plik pdf):
Bekinschtein Tristan A., Cardozo Julian, Manes Facundo F., Strategies of Buenos Aires waiters to enhance memory capacity in real-life setting, Behavioral Neurology 20 (2008) 65-70 DOI 10.3233/BEN-2008-0214 IOS Press
